Yazın dünyasından

Tom Clancy efsanesi

11.10.2013 09:55:00
// ZEYNEP YOSUN AKVERDİ

Emekli deniz piyadesi Jack Ryan ve CIA ajanı John Clark’ın çok sevgili yaratıcıları, politik kurgunun ustası Tom Clancy’yi kaybettik. Bu türü seven herkes, kendini biraz ortada kalmış hissediyor şimdi.

Ünlü aktörler Sean Connery, Harrison Ford ve diğerlerinin ilham kaynağı, Fransız Ubisoft firmasının bilgisayar oyunu yazarlarının mentoru, ABD Büyük Beysbol Ligi’nde mücadele eden Baltimore Orioles takımı oyuncularının saygıdeğer patronu, eski ABD dışişleri bakanı Colin Powell’ın çok sevgili eniştesi ve tabii ki emekli deniz piyadesi Jack Ryan ve CIA ajanı John Clark’ın biricik yaratıcısı, politik kurgunun ustası Tom Clancy’yi kaybettik. Bu türü seven herkes, kendini biraz ortada kalmış hissediyor şimdi. En çok da felaketin hep kapıda olduğu kurgular özlenecek sanki. On yedisi New York Times çoksatanı olmayı başaran, dördü sinemaya uyarlanan (Kızıl Ekim, Tehlikeli Oyunlar, Beyaz Tehlike, Savaşın Bedeli) yirminin üzerinde kitabın yazarı Clancy, dünyanın en çok kazanan yazarlarından biriydi. (İlk kitabıyla milyoner olama şansına erişen JK Rowling ve John Grisham gibi az sayıda isimden biriydi.) 66 yaşında, kendisinden 21 yaş küçük eşi (Colin Powell’ın ikinci dereceden kuzeni) Alexandra Marie Llewellyn yanı başındayken doğduğu kent Baltimore’da yattığı hastanede hayata gözlerini yumdu. Üniversitede İngiliz edebiyatı eğitimi almış, gözlerindeki rahatsızlık nedeniyle çok istediği askerlik mesleğini edinememişti. Neyse ki Soğuk Savaş dönemi ve sonrasında yazdığı askeri, politik ve polisiye macera romanlarıyla ikinci en sevdiği tutkusunu gerçekleştirerek hayatının bu açığını doldurmayı başardı. Lafı bir kez daha gerçekçiliğinin kayıtlara geçecek seviyede olduğuna getirmekte fayda var. 1984 yılında çıkış yaptığı ilk romanı Kızıl Ekim, dönemin ABD başkanı Ronald Reagan tarafından övgülere boğulunca, o güne kadar karısıyla bir sigorta şirketi yöneten Clancy’nin hayatı birden bire değişti. Küçük bir yayınevi olan Naval Institute Press’in son derece cüzi bir telif bedeli karşılığı bastığı romanda Kızıl Ekim isimli bir Sovyet nükleer denizaltısının akıl sağlığını yitiren kaptanı (filmde Sean Connery canlandırmıştı) silahlarla yüklü denizaltısını son sürat Amerika kıtasına doğru götürmekteydi. Kitapta verilen askeri ve politik detayların gerçekçiliği, Reagan dışında dönemin Savunma Bakanı Casper Weinberger tarafından da övülmüştü: “Teknik detaylar hem çok fazla hem de çok gerçekçi. Askeri/politik geçmişi ya da deneyimi olmayan biri tarafından bu kadar iyi kaleme alınması inanılmaz.” Donanma Sekreteri John Lehman ise kitabı okuduktan sonra uzunca bir süre Clancy’nin romanının editörlüğünü donanmadan birine yaptırmış olabileceğini iddia etti. Clancy ısrarla başarısını teknik bilgiye ve askeri silahlara olan sevgi ve ilgisine bağlamış, okuduğu makaleler, dergiler ve kitapların dışında “içeriden” hiçbir destek almadığının altını çizmişti.

Özel ilgisi nedeniyle kaleme aldığı bir kitapla 3 milyon dolar kazanınca Clancy hayallerini kurduğu yazarlık kariyerine devam etmeye karar verdi. Üçüncü dünya savaşı senaryosu çizdiği ikinci romanı Kızıl Fırtına (1986) kısa sürede Amerika’nın Deniz Harp Okulu’nda okuma listesine alınınca kendine güveni iyice arttı. Bundan sonra kaleme aldığı romanlarında da ne politik/askeri hikâyelerden, ne gündeme yakın durmaktan ne de gerçekçilikten taviz verdi. Böylece Tom Clancy efsanesini doğmuş oldu. Bazı romanlarında kurguladıklarının kehanet misali gerçeğe dönüşmesi ise madalyonun diğer yüzüydü. 1994 yılında kaleme aldığı Debt of Honour’ın başında, oğlunu kaybeden Japon pilot ABD’yi dize getirmek için kullandığı Boeing 747’yi başkanlık binasına düşürüyor ve başkan dahil pek çok kongre üyesi ölüyordu. Bu kurgunun 11 Eylül saldırılarında bir nebze gerçeğe dönüşmesi, Clancy’nin küçük bir soruşturma geçirmesine neden oldu. Gerçekçi yaklaşımını önce kendi kurduğu ardından da isim haklarını satarak danışmanlık verdiği bilgisayar oyunu yapımcısı firmalar aracılığıyla da gösterdi. Öyle ki Tom Clancy’s Rainbow Six Vegas (2006) isimli strateji oyunu, Amerikan ordusunun başına gerçeğe yakınlığı nedeniyle dert oldu. Bir savaş ortamının tıpkısı gibi olan oyun, genç askerler arasında o kadar popüler oldu ki gece geç saatlere kadar bu oyunu oynayan öğrencilerin ertesi gün verimlerinin düştüğünü fark eden Savunma Bakanlığı yetkilileri 2001 yılında Rainbow Six: Rogue Spear’i satın alarak eğitim programlarının bir parçası haline getirdi. ABD’de aralık ayında vizyona girecek Jack Ryan: Shadow Recruit filmi, ustaya veda ve anma töreni niteliğinde adeta. Yönetmen koltuğunda ve kötü adam rolünde İngiliz aktör Kenneth Branagh, Jack Ryan kılığında Chris Pine, diğer rollerde Keira Knightly ile Kevin Costner’ın olduğu filmin senaryosu, Tom Clancy’nin karakterlerinden ilham alınarak kaleme alındı. Kederli sevenlerine sabır diliyoruz.